ปัญหาสุขภาพจิตหลังจากผ่านเหตุการณ์แผ่นดินไหวคืออะไร?
88 จำนวนผู้เข้าชม |
ปัญหาสุขภาพจิตหลังจากผ่านเหตุการณ์แผ่นดินไหวคืออะไร?
ดร.มฤษฎ์ แก้วจินดา (Ph.D.)
นักจิตวิทยาการปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
EMDR Psychotherapy Supervisor and Brainspotting Psychotherapy Practictioner
การศึกษาผลกระทบด้านสุขภาพจิตของผู้ประสบภัยแผ่นดินไหวในประเทศอิตาลีเมื่อปี 2016 พบว่าผู้รอดชีวิตส่วนใหญ่มักมีผลกระทบระยะยาวด้านความวิตกกังวล ปัญหาการนอนหลับ เป็นภาวะเครียดขั้นรุนแรงหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (Post-traumatic stress disorder; PTSD) ภาวะซึมเศร้า และผลกระทบต่อชีวิตประจำวันด้านสัมพันธภาพกับคนรอบข้างและครอบครัว รวมทั้งด้านปัญหาสุขภาพร่างกายและปัญหาด้านการเผชิญภาวะสูญเสีย และผลกระทบทางเศรษฐกิจหลังสูญเสียทรัพย์สินอีกด้วย
ปัญหาสุขภาพจิตมักส่งผลต่อคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่โดยรวม ความเครียดจากเหตุการณ์สะเทือนขวัญส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันและสัมพันธภาพกับคนรอบข้าง หลังเหตุแผ่นดินไหวมักทำให้เกิดภาวะ PTSD เป็นผลมาจากประสบการณ์ด้านลบที่เจอมามีความคิดที่คอยรบกวน และมีอาการหวาดกลัว หลีกเลี่ยงสถานที่ หรือบางสิ่งบางอย่าง รวมทั้งมีฝันร้ายเกิดขึ้นด้วย
การรอดตายจากแผ่นดินไหวอาจทำให้ตกอยู่ในภาวะเครียดวิตกกังวล และนำสู่ภาวะซึมเศร้าได้เนื่องจากความรู้สึกสิ้นหวัง เศร้าเสียใจ วิตกกังวลมักคงอยู่ในความคิดจิตใจและไม่สามารถหายไปได้เอง ทำให้เกิดภาวะซึมเเศร้า ความวิตกกังวลเรื้อรังจนนำสู่ภาวะผิดปกติด้านจิตใจอย่างรุนแรง รวมทั้งภัยพิบัติยังทำให้เกิดความเครียดที่ส่งผลเสียทำให้เกิดเป็นบาดแผลทางใจ ทำให้มีปัญหาด้านการนอนหลับและนอนยาก การแก้ปัญหาภาวะความผิดปกติทางจิตใจด้วยการพึ่งพิงสารเสพติดหรือแอลกอฮอล์อาจเป็นวิธีที่คนส่วนใหญ่เลือกและมันไม่ใช่วิธีแก้ไขปัญหาที่ถูกต้องและยั่งยืน
อย่างไรก็ตามแผ่นดินไหวในประเทศอิตาลีมีการใช้จิตบำบัดแบบ EMDR เข้าทำงานกับผู้ประสบภัย เป้าหมายของการเยียวยาจิตใจหลังประสบเหตุภัยพิบัติด้วยจิตบำบัดแบบ EMDR ก็เพื่อลดผลกระทบต่อความไม่มั่นคงทางอารมณ์ ความทรงจำอันเลวร้าย และช่วยทำให้ผู้รอดชีวิตสามารถใช้ชีวิตที่มีความสุขได้ต่อไปได้อย่างดี
EMDR therapy สามารถช่วยเยียวยาผู้รอดชีวิตจากเหตุแผ่นดินไหวในอิตาลีได้อย่างไร?
ภัยพิบัตินอกจากเหตุแผ่นดินไหวมักส่งผลเสียต่อสุขภาพจิตและสุขภาพร่างกาย หลายคนได้รับบาดเจ็บหรือได้รับอันตรายจากสารเคมีรั่วไหล หรือสิ่งแวดล้อมที่เป็นพิษต่างๆ นอกจากนี้ด้านเศรษฐกิจก็ส่งผลกระทบโดยตรงต่อตัวบุคคลผู้ประสบภัยความเสียหายทั้งทรัพย์สินและสังคมที่อยู่อาศัย
EMDR Therapy เป็นที่ยอมรับในการรักษาบาดแผลทางใจในยุคปัจจุบันที่ทันสมัยในการบำบัดจิตใจ จุดประสงค์ของจิตบำบัดแบบ EMDR คือมุ่งเน้นไปที่การจัดการกับอาการที่แสดงแบบผิดปกติทางร่างกายและจิตใจอันเป็นผลต่อเนื่องมาจากภาวะ PTSD การใช้ EMDR ในการบำบัดด้านจิตใจนั้นเป็นกระบวนการที่ช่วยลดอาการจากประสบการณ์ด้านลบ จากการศึกษาพบว่าผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นกับผู้รอดชีวิตจากแผ่นดินไหวในอิตาลีและรับได้รับการบำบัดแบบ EMDR therapy ในทันทีจะมีโอกาสดีขึ้นได้ไวกว่าผู้ที่ปล่อยไว้นาน และผู้ที่รอดชีวิตที่อายุน้อยหรือเด็กจะฟื้นคืนสภาวะจิตใจได้ดีกว่าวัยผู้ใหญ่
เทคนิคจิตบำบัดแบบ EMDR เป็นอย่างไร?
ด้วยรูปแบบและทฤษฎีของเทคนิคจิตบำบัดEMDR ที่ออกแบบมาเพื่อบำบัดบาดแผลทางใจ (Trauma) ที่เป็นสาเหตุของผลกระทบทางจิตใจที่ส่งผลต่อการรบกวนร่างกายด้านต่างๆ ทั้งด้านปัญหาสุขภาพและการนอนหลับ ปมบาดแผลทางใจ (Trauma) ส่งผลต่อการจัดเก็บข้อมูลในสมองเมื่อเกิดภาวะความเครียด สมองถูกรบกวนทำให้การจัดเก็บไม่สมบรูณ์ ล้มเหลว ส่งผลต่อการฝังความทรงจำด้านลบไว้ในสมอง อย่างไรก็ตามหลักการ 8 ขั้นตอนของการบำบัดแบบ EMDR ช่วยเข้าจัดการกับความทรงจำข้อมูลที่สมองจัดเก็บไม่สมบรูณ์ได้มีการจัดเก็บอย่างถูกต้องและเข้าจัดการกับปมความทรงจำที่มีปัญหาส่งผลต่อการทำงานด้านร่างกายให้ลดระดับความรุนแรง ความเครียด ด้วยการกระตุ้นสมองสองด้านผ่านการทำการเคลื่อนไหวสายตา รวมทั้งการสัมผัส (Tapping) และการใช้โทนเสียงสำหรับการรับฟังเสียงที่จัดเตรียมไว้ให้
การใช้ Bilateral stimulation ในจิตบำบัด EMDR เพื่อประโยชน์ใดทางการรักษา?
การกระตุ้นสมองทั้งสองด้าน (Bilateral stimulation) จะเน้นไปที่การใช้การเคลื่อนไหวทางสายตาโดยนักจิตบำบัดผู้เชี่ยวชาญมีการนำการทำงานโดยผ่านการกรอกตาไปมาซ้าย-ขวา เพื่อกระตุ้นสมองให้เกิดการทำงานทั้ง 2 ด้าน และอยู่กับปัจจุบัน ในขณะที่ผู้รับการบำบัดนำความทรงจำที่ไม่พึงประสงค์กลับขึ้นมาทำงาน และจัดการให้หายจากอาการรบกวนด้านจิตใจ เทคนิคการทำงานกับสมองสองด้านเป็นที่ยอมรับว่าเป็นกระบวนการเยียวยาบาดแผลทางใจจากความทรงจำอันเลวร้ายที่สมองได้ถูกเก็บซ่อนเอาไว้ได้ถูกนำมาจัดการอย่างถูกวิธี และเป็นการเยียวยาที่ช่วยให้สมองได้ฟื้นตัวอย่างเป็นธรรมชาติ ผลลัพธ์ที่ได้คือช่วยให้สมองได้จัดการกับประสบการณ์ภายในทางความคิดหรือความทรงจำที่ติดขัดและสามรถช่วยให้เกิดความตระหนักรู้ด้านการคิดวิเคราะห์และเสริมสร้างความคิดด้านบวกให้กับสมองได้
หลายกรณีตัวอย่างจากผู้รอดชีวิตจากเหตุการณ์อุบัติเหตุทางรถยนต์บนท้องถนน ผู้รอดชีวิตเกิดอาการฝันร้าย หวาดกลัว และเกิดผวากับภาพเหตุการณ์เดิมย้อนกลับมาอีก แต่พอหลังจากทำการบำบัดด้วยจิตบำบัดแบบ EMDR พบว่าอาการต่างๆ ที่รบกวนสมองและจิตใจลดระดับลง ทั้งภาวะความเครียดและอาการนอนไม่หลับ หรืออารมณ์แปรปรวนหงุดหงิดง่ายลดลง อีกหนึ่งตัวอย่างจากการรอดชีวิตในสนามรบของทหารผ่านศึกที่ทนทุกข์ทรมานกับอาการเครียดรุนแรงหลังเหตุการณ์สะเทือนขวัญ (PTSD) มาเป็นเวลานานนับปี เมื่อได้เข้ารับการบำบัดด้วยจิตบำบัดแบบ EMDR สามารถช่วยให้เขานำความทรงจำอันเลวร้ายกลับขึ้นมาทำงาน และแก้ไขให้สมองมีการไหลเวียนข้อมูลความทางจำอย่างสมบูรณ์แล้ว ช่วยลดภาวะอาการหลอกหลอนจากอดีตที่เคยเจ็บปวดให้ลดระดับลงได้
อย่างไรก็ตามการค้นหาผู้เชี่ยวชาญด้านจิตบำบัดแบบ EMDR ที่เหมาะกับเรานั้นเป็นเรื่องสำคัญและไม่ใช่เรื่องง่าย ดังนั้นควรใส่ใจในขั้นตอนและรายละเอียดในการคัดกรอกผู้เชี่ยวชาญที่เราจะต้องทำงานร่วมดัวยให้ดีและถี่ถ้วน ให้ใช้เกณฑ์วัดจากรับรู้ของท่านเองในระหว่างการบำบัดที่ท่านรู้สึกไม่ถูกกดดันมากจนเกิดไปในกระบวนการทำงานกับนักจิตบำบัดผู้เชี่ยวชาญ และไม่ต้องเกรงใจที่จะถามคำถามที่สงสัยหากต้องการถาม บอกเล่าพูดคุยในประเด็นที่ไม่สบายใจและอยากจะแก้ไขจัดการในเบื้องต้นให้ผู้เชี่ยวชาญฟังเพื่อความเข้าใจที่ตรงกัน
จำไว้ว่าเทคนิคจิตบำบัดแบบ EMDR เป็นเพียงเครื่องมือหนึ่งที่ช่วยให้เราเยียวยาด้านจิตใจให้ประสบผลสำเร็จ เป้าหมายของการทำจิตบำบัดคือ ต้องการให้เรากลับมาใช้ชีวิตได้อย่างปกติสุข โดยการบำบัดจะช่วยลดอารมณ์แปรปรวน อาการผิดปกติที่เกิดจากความทรงจำเลวร้ายที่มีรบกวนใจ การกลับเข้าไปทำงานกับภาวะบาดแผลทางใจเป็นเรื่องที่ท้าทาย อย่างไรก็ตามหากเราสามารถจัดการกับภาวะและอาการวิตกกังวล ความเครียด ภาวะซึมเศร้าที่เก็บซ่อนอยู่ในความคิดและจิตใจได้จะส่งผลดีต่ออาการผิดปกติด้านจิตใจเหล่านี้ และจะสามารถช่วยให้เราพัฒนาปรับปรุงสุขภาวะทางด้านจิตใจให้กลับมาดีเป็นปกติและใช้ชีวิตที่มีความสุขได้อย่างยั่งยืนได้
อ้างอิง
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S016503272401588X#:~:text=Conclusions,to%20relieve%20mental%20stress%20burdens.
chrome extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.emdrfoundation.org/toolkit/igtp-children.pdf
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5994476/
https://www.researchgate.net/publication/349623392_Investigation_of_the_Efficacy_of_EMDR_in_Earthquake_Trauma_Case_Report
